Een rechtsbijstandverzekering is een overeenkomst met een verzekeringsmaatschappij, waarin die maatschappij onder diverse voorwaarden de verzekeringnemer bijstaat in het rechtsverkeer.Die voorwaarden staan bekend als “de kleine lettertjes” van de polis. Populair gesteld is het een verzekering van ondersteuning door advocaten of juristen bij geschillen. In de praktijk komt dat maar zelden voor en zijn het voornamelijk juridisch geschoolde medewerkers die de zaken behandelen.

De rechtsbijstandverzekering kan op diverse wijzen voorzien in juridische hulp:

– In natura: de rechtsbijstandverzekeraar heeft jurist en/of advocaten in dienst die de zaak voor de verzekerde behandelen. Zonodig voeren zij rechtszaken.
– In geld: De verzekeraar stelt een bedrag beschikbaar waarvoor de verzekerde een advocaat naar keuze zijn zaken kan laten behartigen. Een rechtsbijstandverzekeraar verleent over het algemeen dekking tegen nagenoeg alle geschillen die de verzekerde overkomt. Het is ook mogelijk dat er bepaalde geschillen wel, en andere niet worden verzekerd. De verzekeringnemer kan dan kiezen of hij bijvoorbeeld arbeidsgeschillen mee wil verzekeren.In Nederland is het gebruikelijk dat er een wachttermijn van drie maanden wordt opgenomen. Deze drie maanden gaan in na de ingangsdatum van de verzekering. Binnen deze drie maanden wordt geen rechtsbijstanddekking verleend. Als achterliggende reden wordt aangevoerd dat zo wordt voorkomen dat men pas bij een dreigend juridisch geschil een rechtsbijstandverzekering afsluit. Geschillen die reeds bestonden voor de ingang van de verzekering zijn nooit gedekt, dus ook niet als de wachttermijn is verstreken

De wachttermijn is niet van toepassing:
– Als de juridische aanspraak het instellen van een vordering op een wettelijk aansprakelijke derde betreft.
– In straf- en tuchtzaken.
– In contractuele geschillen, waarbij het contract is afgesloten na de ingangsdatum van de verzekering.

– Als de verzekering direct aansluit op een soortgelijke verzekering die ook voor deze gebeurtenis

   dekking zou verlenen. De verzekerde wisselt bijvoorbeeld van de ene verzekeraar naar de andere. De kosten voor rechtsbijstand komen in beginsel volledig voor rekening van de verzekeraar. BTW bedragen die de verzekerde kan verrekenen en geldstraffen, boetes of dwangsommen komen nooit voor rekening van de verzekeraar.